05 Duurzaamheid

In Lochem heeft de gemeenteraad meer dan 10 jaar geleden de ambitie uitgesproken “in 2030 klimaatneutraal” te zijn. De PvdA wil deze doelen halen, ook al lijken we nu al op een achterstand te staan. Wij willen dat alle activiteiten, die de gemeente onderneemt, getoetst worden aan deze ambitie.

Klimaatneutraliteit in 2030 vraagt om een set van maatregelen zoals wind, zon, het isoleren van huizen en gebouwen en het realiseren van een warmtenet. Ook waterkracht kan in onze gemeente een mogelijkheid zijn. De PvdA vindt dat de gemeente Lochem moet blijven participeren in het Clean Tech regio-initiatief van de Stedendriehoek omdat het realiseren van de klimaatdoelen altijd in een groter verband moet worden gezien.

De gemeente Lochem heeft vastgesteld dat het aardgasvrij maken van de wijken niet voor 2030 haalbaar is. In de komende periode van 2022-2026 zal duidelijk moeten worden hoe, op welke wijze en wanneer de wijken in de gemeente Lochem aardgas vrij gemaakt gaan worden. De PvdA vindt dat de gemeente een regierol moet blijven vervullen in de actualisatie en uitvoering van de transitievisie warmte van de gemeente. De transitie zal gefaseerd en wijkgericht moeten worden geïmplementeerd.

Zo’n energietransitie vergt een jarenlange investering, die zich pas na vele jaren terugbetaalt. Bij de afweging van kosten en baten willen we voorkomen dat de energietransitie de ongelijkheid en tweedeling vergroot. Huishoudens met hoge inkomens kunnen hun huis met subsidies verduurzamen, terwijl gezinnen met lage inkomens in hun slecht geïsoleerde woning met hoge energielasten achterblijven. Dat is oneerlijk en funest voor het draagvlak.

Waar de politiek de afgelopen vier jaar weinig heeft gedaan, zijn bewoners gelukkig wel aan de slag gegaan. Bijvoorbeeld door zelf zonnepanelen op het dak te leggen samen met en/of op initiatief van Lochem Energie. We willen dat iedereen mee kan doen en iedereen mee profiteert. We geloven daarbij in de kracht van het collectief en van de buurt. Daarom werken we wijk- en dorpsgericht, en is het onze plicht dat een groot gedeelte van de opbrengsten van de duurzame energieopwekking terecht komt bij de lokale gemeenschap. Met energiecoaches, energieambassadeurs en door burgerparticipatie heroveren we de zeggenschap en maken we het opwekken van onze energie weer tot wat het hoort te zijn: een nutsvoorziening van ons allemaal.

Het opwekken van zonenergie heeft grote impact op het landschap en windmolens kunnen belastend zijn voor de gezondheid van omwonenden. De PvdA wil vooral inzetten op zonenergie op daken van huizen, openbare gebouwen en bedrijven. Het realiseren van zonne-energieparken zal tweede prioriteit krijgen, waarbij rekening wordt gehouden met inpassing van zonne-energieparken in het landschap.

Wij sluiten vrijstaande windmolens niet uit. De gemeente zal daarbij de regie in handen houden en bepalen wat de randvoorwaarden zijn voor het plaatsen van deze windmolens. Inwoners, Lochem Energie, Viverion en IJsseldalwonen worden onze partners bij de uitvoering.

De PvdA is van mening dat daar waar grootschalige energieproductie voor de inwoners van Lochem overlast met zich meebrengt, deze inwoners mogen profiteren van de opbrengsten. De PvdA ondersteunt initiatieven bij het verduurzamen van de buurten, de zogenaamde Buurt Energie Strategie. Duurzaamheid stopt niet bij buurten, aanvullende initiatieven zullen altijd nodig blijven om de gemeente Lochem energieneutraal te maken.

Onze keuzes

➤ We willen in de regionale energiestrategie (RES) afspreken dat er in 2022-2026 in onze gemeente zowel zonneparken, zonnepanelen op (publieke} gebouwen als windmolen(s) worden aangelegd om energieneutraliteit in 2030 te kunnen realiseren. Om dit te bereiken zal de gemeente duidelijke kaders moeten vaststellen waar vergunningen voor zonne-energieparken en windmolens aan moeten voldoen zodat de regie bij het realiseren van deze energieparken en windmolens altijd bij de gemeente ligt.

➤ In onze gemeente is minimaal 50% van de duurzame energiebronnen in gemeenschappelijke handen en/of vloeit minimaal 50% van de winst van deze duurzame energiebronnen terug naar de lokale gemeenschap.
➤ We geven energiecoöperaties, waarvan de deelnemers actieve burgers zijn, voorrang bij de vergunningverlening. Dit vergroot het draagvlak.
➤ We vinden zoeklocaties bij voorkeur langs wegen en niet in de natuur. Op voorhand wijzen we zoeklocaties niet af, maar wegen deze in het totaal van de RES.
➤ We willen lokale initiatieven voor biogasproductie aanjagen.
➤ We willen leges voor duurzaamheidsprojecten verlagen.
➤ We willen openbaar vervoer stimuleren en zorgen voor een goede infrastructuur t.b.v. de elektrificatie van het wagenpark.
➤ Individuele veehouderijen in de gemeente kunnen groeien, maar de totale veestapel niet. Uiteindelijk is krimp nodig. Megastallen vinden wij een ongewenste ontwikkeling.
➤ Wij stimuleren afvalscheiding en -hergebruik met behoud van betaalbaarheid en service. ➤ Wij stimuleren ons eigen bedrijfsleven om als partner en initiatiefnemer te investeren in duurzaamheid en zo bij te dragen aan lokale werkgelegenheid.
➤ Iedereen profiteert mee van de energietransitie!

De energietransitie biedt volop kansen voor schone lucht, betere huizen, betaalbare energielasten en meer werkgelegenheid. Om daar te komen zijn er investeringen nodig. In onze gemeente kiezen we ervoor om de kosten en de opbrengsten eerlijk te verdelen en voorkomen we dat de energietransitie de ongelijkheid vergroot. Samenwerken met onze inwoners is daarvoor essentieel, voor het draagvlak én voor de betrokkenheid.

Onze keuzes

➤ Voor alle nieuwbouw geldt energieneutraliteit, zonder aardgasaansluiting
➤ We ontwikkelen beleid voor het verduurzamen van oudere woningen en gebouwen. Dit beleid zal gemarkeerd worden met een subsidieregeling voor de minder daadkrachtige inwoners en voor de sociale huurwoningen. We stichten hiervoor een verduurzamingsfonds. ➤ We werken met energieambassadeurs. Dit zijn inwoners, die vooropgaan in het verduurzamen van hun huis.

➤ We bouwen een woning om tot voorbeeldwoning om aan onze inwoners te laten zien wat de energietransitie inhoudt, welke voordelen verduurzaming kunnen bieden en welke kosten ermee gemoeid zijn.
➤ We willen daken van woningen en gebouwen, die daarvoor geschikt zijn, maximaal benutten voor lokale opwekking van zonne-energie.

➤ We organiseren voorlichtingscampagnes om het gebruik van warmtepompen en zonnepanelen te stimuleren.
➤ Wie zijn of haar huis wil verduurzamen, maar daar geen geld voor heeft, kan tegen gunstige voorwaarden een gemeentelijke subsidie/lening krijgen.

➤ Om de verduurzaming van bestaande koopwoningen per buurt te financieren, maken we onder andere gebruik van de ESCo-constructie. Hierbij worden afspraken over de te behalen energiebesparing gemaakt, zodat de risico’s van de verduurzaming niet alleen bij inwoners komen te liggen.

Een energiezuiniger leven

Wij willen onze inwoners stimuleren om bewuster met energie om te gaan. Bij alle activiteiten om onze klimaatdoelen in 2030 te bereiken gaan we uit van burgerparticipatie.

Onze keuzes

➤ Onze energiecoaches helpen huishoudens met lage inkomens om hun energielasten te verlagen. Met kleine ingrepen kunnen onze inwoners vaak al energie besparen.
➤ De energiecoaches delen aan ieder huishouden met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum een energiebox uit. Hierin zitten duurzame producten, zoals ledlampen, een waterbesparende douchekop en tochtstrippen om het huis direct energiezuiniger te maken.

➤ Samen met de energiecoaches wordt gekeken hoe met de vervanging van welke apparatuur en/of met welk type isolatie, zoals dubbel glas en spouwmuurisolatie, de meeste energiebesparing kan worden behaald.
➤ We voeren een omruilmogelijkheid voor witgoed in voor inwoners met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum. Via de gemeente kan oude, energie-slurpende apparatuur door energiezuinige varianten worden vervangen.
➤ We helpen de woning energiezuiniger te maken als oplopende kosten voor energie niet op te brengen zijn. Dit wordt onderdeel van ons armoedebeleid.

Collectieve opgave

De verduurzaming van onze energievoorziening is bij uitstek een maatschappelijke en collectieve opgave. We beschouwen (de infrastructuur van) onze energie dan ook als een nutsvoorziening en pakken de zeggenschap over de warmtenetten in onze gemeente terug.

Onze keuzes

➤ We ondersteunen ondernemende inwoners, die samen een energiecoöperatie willen oprichten, met advies en met subsidies. Ook kleine projecten van buren tellen mee!
➤ We leggen in de prestatieafspraken met Viverion en IJsseldalwonen vast welke woningen worden verduurzaamd en welke verouderde en niet rendabel te verduurzamen woningen gesloopt en vervangen moeten worden.
➤ Wanneer er in een wijk of dorp renovatieprojecten op stapel staan en de straat wordt opengebroken, koppelen we daar direct energiebesparende en/of energieopwekkende oplossingen aan: we vervangen de riolering en tegelijkertijd leggen we een warmtenet aan.

➤ We kiezen voor een collectieve (wijk)aanpak bij de verduurzaming van woningen. Op het moment dat Viverion en IJsseldalwonen hun sociale huurwoningen gaat verduurzamen, willen we dat ook de vrije sectorhuurwoningen worden verduurzaamd. Dit is goedkoper en iedereen kan zo meedoen.

➤ We verduurzamen eerst de huizen, die er het slechtst aan toe zijn. Zo voorkomen we dat huishoudens met lage inkomens, die vaak in slecht geïsoleerde huizen wonen en al hoge energielasten betalen, verder op achterstand raken.
➤ We stimuleren eigen initiatief en coöperaties voor energieopwekking via ons lokale energieloket.

➤ We wijzen inwoners, die zelf een energiecoöperatie willen beginnen of zich bij een energiecoöperatie aan willen sluiten, op bestaande initiatieven als Buurkracht.
➤ De door buurtbewoners opgerichte energiecoöperaties bieden we de helpende hand en we nemen hindernissen weg. Zo vragen we geen leges bij vergunningen.
➤ Bij subsidieverlening aan beginnende energiecoöperaties leggen we vast dat het rendement binnen de coöperatie blijft en geïnvesteerd wordt in nieuwe duurzame initiatieven.
➤ Door de opbrengsten te investeren in nieuwe duurzame initiatieven brengen we onze energievoorziening steeds meer in handen van het collectief, stimuleren we de bouw van duurzame energie opwekkers blijvend en realiseren we stap voor stap dat onze energie weer een nutsvoorziening wordt.
➤ Het streven in onze gemeente blijft nul op de meter, maar om bijvoorbeeld jaren vijftig wijken energieneutraal te krijgen is een investering nodig, die onmogelijk valt terug te verdienen. In deze wijken is het zinvoller om de woningen te isoleren, zodat ze een energielabel B krijgen en de inwoners lagere energielasten betalen.

Voorbeeldfunctie.

De gemeente heeft bij de energietransitie een voorbeeldfunctie.

Onze keuzes

➤ We leggen panelen op alle geschikte daken van onze gemeentelijke gebouwen.
➤ Onze gemeente koopt 100% duurzame stroom in. Ook onze leveranciers en subsidie-ontvangende organisaties zetten we hiertoe aan.
➤ We voeren een duurzaamheidstoets bij ons inkoop- en aanbestedingsbeleid in.
➤ Bij de nieuwbouw van bedrijven(terreinen) nemen we strenge duurzaamheidseisen op: nieuwe bedrijven(terreinen) worden energiezuinig gebouwd, wekken hun eigen energie op en hebben een uitstekende waterafvoer.

De gevolgen van klimaatverandering

Door klimaatverandering zullen we in onze gemeente vaker te maken krijgen met hittegolven en hevige regenbuien. Om daar beter op voorbereid te zijn en de overlast te verminderen moeten we onze stad en dorpen klimaat adaptief maken.

Onze keuzes

➤ We kiezen ervoor om onze wijken te vergroenen, investeren in de aanleg van plantsoenen en bomen en maken door het verlagen van de parkeernormen meer ruimte voor het groen. ➤ Samen met de onderwijsinstellingen gaan we de schoolpleinen vergroenen.
➤ We moedigen bewoners met voorlichting aan om hun eigen tuin, dakterrassen en/of daken te vergroenen.

➤ Onze gemeente sluit zich aan bij Operatie Steenbreek: tegels eruit en groen erin. Om bewoners te stimuleren, stellen we containers voor de afvoer van tegels en grond voor een bepaalde periode per straat beschikbaar.
➤ In het bestek van bouwprojecten in onze gemeente nemen we eisen op over het groen in de (gemeenschappelijke) tuinen.

➤ In samenwerking met het waterschap gaan we het opvangen van regenwater verbeteren op de plekken waar bij een hevige regenbui veel overlast ontstaat.
➤ We maken onze stad en dorpen rainproof. Dit doen we door de aanleg van waterdoorlatende bestrating, de afvoer van schoon hemelwater naar de bodem of het oppervlaktewater, het gebruik van regentonnen, sedum op daken, meer oppervlaktewater en meer groengebieden in onze stad en dorpen.

➤ We stimuleren inwoners om hun regenwater op hun eigen terrein af te voeren door bijvoorbeeld minder tegels te gebruiken, meer groen te planten, of door de regenpijp niet naar de riolering te leiden, maar naar eigen grond of regenton.
➤ Bij nieuwbouwplannen, herbestemming en transformatie voeren we een watertoets uit en moeten de aanbevelingen worden opgevolgd.

➤ Bij het rioolonderhoud pakken we meteen ook de straat aan. We zorgen ervoor dat er meer groen wordt aangelegd en verbeteren de doorwatering.
➤ Wanneer door deze investeringen het rioolrecht omhooggaat, vangen we dit inkomensafhankelijk op. We laten doorrekenen of dit met de WOZ-waarde van woningen kan worden bepaald, zodat ook hier de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen.

Natuur en Biodiversiteit

Het landschap in de gemeente Lochem is zeer gevarieerd. Naast mooie natuur zijn er veel agrarische bedrijven, die vaak conflicteren met nieuwe eisen aan natuur en biodiversiteit.

De PvdA vindt dat we zuinig moeten zijn op dit unieke landschap en deze mooie natuur maar ook dat er ruimte blijft voor agrarische bedrijven.

Onze Keuzes

➤ De natuur wordt in onze gemeente beschermd en waar mogelijk maximaal toegankelijk gemaakt.

➤ Ook worden er nieuwe wandel- en fietspaden aangelegd.
➤ Er wordt met zorg omgegaan met (laan)bomen in onze gemeente. Kap vindt pas plaats als bomen niet meer te redden zijn, als de veiligheid in het geding komt of als kosten onevenredig hoog worden.
➤ Uitgangspunt wordt: als bomen worden gekapt, vindt herplanting plaats.

➤ In overleg met natuurorganisaties zoals Natuurmonumenten, Gelders Landschap & Kastelen, Staatsbosbeheer creëren we meer bos- en natuurgebied. Waar nodig wordt landbouwgebied op vrijwillige basis hiernaar toe getransformeerd, waarbij de boer natuurbeheerder wordt en hiervoor betaald krijgt.

➤ We bevorderen nieuwe heggen en houtwallen in het landschap. ➤ En veldbloemen langs akkerranden zaaien, houden we er in.